مکانیزم های نظافتی در صنایع خودروسازی

انجام عملیات نظافت و شستشوی یک کارخانه خودروسازی با استفاده از روش های سنتی و ابزارهای دستی، با توجه به وسعت بالای محیط و تنوع و حجم زیاد آلودگی‌های موجود، فرآیندی دشوار، زمان بر و پر هزینه خواهد بود و در پایان پس از صرف انرژی، زمان و هزینه قابل توجه، نتیجه چندان مطلوبی حاصل نخواهد شد. استفاده از دستگاه های مکانیزه نظافتی در صنایع خودروسازی و جایگزین نمودن روش‌های سنتی نظافت با شیوه‌های مدرن و پیشرفته دارای مزایای متعدد می‌باشد که از جمله آنها می‌توان به افزایش کیفیت و سرعت عملیات، ارتقاء سطح ایمنی و سلامت کارکنان و افراد حاضر در محیط، صرفه جویی در منابع، کاهش هزینه‌‌های مرتبط با نیروی انسانی اشاره نمود. 

پر کاربردترین دستگاه‌های نظافتی مکانیزه مورد استفاده در صنایع خودروسازی و کاربردهای ویژه هر یک در ادامه معرفی می گردند:

اسکرابر - شستشوی سطوح کف در سالن های تولید و بخش های اداری

• برس ها

• مخازن آب تمیز و آب کثیف

• تی و سامانه مکش

هنگام استفاده از دستگاه اسکرابر، محلول شوینده از مخزن آب تمیز بر سطح زمین پاشش شده و چرخش سریع برس و فشار بالای اعمال شده از برس بر روی سطح موجب جدا شدن انواع آلودگی‌ها همانند لکه‌های سرسخت، مواد روغنی و چرب، رد لاستیک وسایل نقلیه همچون لیفتراک و ... از سطح می‌گردد. همزمان با عملیات برس زنی، آب آلوده و آلودگی برجای مانده توسط تی مکنده جمع آوری شده و توسط سامانه مکش به مخزن آب کثیف منتقل می گردند. بدین ترتیب سرعت خشک شدن سطح افزایش یافته و در پایان عملیات سطوح کاملا پاکیزه و خشک بر جای خواهند ماند. تنوع مدل های اسکرابر از لحاظ نحوه هدایت و ابعاد، پهنای شستشو و ظرفیت مخازن امکان استفاده از این دستگاه را در بخش‌های مختلف مجموعه از سالن‌های تولید دارای فضاهای وسیع و باز گرفته تا بخش‌های اداری دارای اتاق های کوچک و راهروهای کم عرض فراهم می‌نماید. استفاده از اسکرابرها برای شستشوی سطوح کف مزایای زیر را به همراه دارد:

• افزایش کارایی

• کیفیت بالای شستشو و رفع انواع آلودگی‌های سرسخت

• جلوگیری از انتقال آلودگی از بخشی به بخش دیگر

• افزایش کارایی

• کاهش میزان مصرف آب و مواد شوینده

• افزایش سرعت خشک شدن سطوح کف و کاهش خطرات پیرامون لغزش و سُر خوردن افراد

• کاهش نیروهای خدماتی مورد نیاز و هزینه نیروی کار مرتبط

سوییپر  – نظافت سطوح کف در انبارها و محوطه خارجی

سوییپر یک جاروب مکانیزه برای نظافت و جمع آوری آلودگی‌های خشک و جامد سطوح کف در محیطی با وسعت بالا به شیوه‌ای کارآمد و بهداشتی و بدون انتشار گرد و غبار در فضا می باشد. مهم‌ترین بخش‌های تشکیل دهنده یک سوییپر عبارتند از:

• برس‌ها

• مخزن زباله

• سامانه مکنده و فیلتر

در سوییپر یک موتور الکتریکی یا دیزلی وظیفه تامین انرژی مورد نیاز برای عملکرد دستگاه را بر عهده دارد. با فعالسازی عملکرد برس‌ها، دو برس جانبی و دیسکی شکل سوییپر، گرد و خاک و آلودگی‌های خشک را از کناره‌ها به سمت برس مرکزی هدایت می‌نمایند. چرخش برس مرکزی غلطکی باعث انتقال این مواد به داخل مخزن زباله دستگاه می‌گردد. در کل فرایند جاروب، سامانه مکش دستگاه روشن بوده و به جمع آوری بهتر آلودگی‌ها به ویژه گرد و خاک کمک می‌نماید و در نهایت فیلتر دستگاه با جداسازی ذرات ریز معلق و گرد و غبار مانع از بازگشت این مواد به فضای پیرامون خواهد شد. متناسب با وسعت محیط و مشخصات آن، امکان انتخاب مدل‌های مختلف سوییپر وجود دارد.  هنگام انتخاب یک سوییپر مناسب دو پارامتر کارایی دستگاه و قدرت مانور و قابلیت حرکت بدون مشکل آن در فضای مورد نظر باید مورد توجه قرار گیرد. جایگزین نمودن ابزارهای دستی نظافت با دستگاه سوییپر مزایای زیر را به همراه دارد:

• کارایی بالاتر

• قابلیت خارج نمودن آلودگی‌ها از شیارها و خلل و فرج سطوح

• سهولت جمع آوری و تخلیه آلودگی‌ها به شیوه ای بهداشتی و بی نیاز به تماس مستقیم کاربر با آلودگی

• جلوگیری از انتشار گرد و غبار در محیط و ارتقاء سطح بهداشت و سلامت کاربر و افراد حاضر در محیط

• کاهش نیروی کار مورد نیاز و هزینه‌های مرتبط

• امکان انجام عملیات تحت شرایط آب و هوایی و دمایی مختلف در صورت تجهیز دستگاه به کابین و سیستم سرمایشی – گرمایشی

جاروبرقی صنعتی  – نظافت سطوح هموار و ناهموار

جاروبرقی کارآمدترین دستگاه مکانیزه برای جمع آوری انواع مواد جامد و مایع و آلودگی‌های موضعی و نظافت سطوح هموار و ناهموار بوده که امکان نظافت بهینه زوایا، گوشه‌ها و فضاهای دور از دسترس یا دارای دشواری دسترسی را فراهم می‌نماید. این دستگاه از بخش‌های زیر تشکیل شده است: 

• موتور و پمپ مکش

• مخزن

• سیستم فیلتراسیون

• خرطومی و نازل‌های مکش

عملکرد موتور و پمپ خلأ در جاروبرقی موجب مکش هوای داخل دستگاه و ایجاد خلأ نسبی در آن می‌شود. در نتیجه اختلاف فشار بین فضای داخل و خارج جاروبرقی، با باز شدن دهانه مکش دستگاه، هوا از سمت پرفشار (خارج دستگاه) به سمت کم فشار (داخل دستگاه) حرکت کرده و همراه خود مواد و آلودگی‌ را منتقل می نماید. مواد و آلودگی‌های چگال در مخزن انباشته شده و هوا و گرد و غبار و ذرات معلق در آن به سمت پمپ حرکت می‌نمایند. فیلتر واقع در مسیر حرکت هوا ، گرد و غبار و ذرات ریز را جدا نموده و بدین ترتیب مانع از بازگشت آنها به فضای پیرامون می گردد. انتخاب یک جاروبرقی مناسب و دارای ویژگی‌های متناسب با نوع مواد آلاینده از لحاظ ترکیب شیمایی و مشخصات فیزکی، اندازه و وزن ذرات، دمای مواد، حجم آلودگی و مشخصات محیط کاربرد مزایای زیر را به همراه خواهد داشت:

• امکان جمع آوری آلودگی‌های خاص همچون مواد پودری بسیار ریز، ضایعات و تراشه های فلزی برنده و ساینده، مایعات و مواد روغنی، مواد دارای درجه حرارت بالا

• امکان جمع آوری حجم قابل توجه آلودگی در مدت زمان کوتاه

• نظافت موثر و بهینه نقاط دور از دسترس و دارای دشواری دسترسی

• جمع آوری و تخلیه بدون خطر مواد و آلودگی‌ها

جاروبرقی های صنعتی در بخش‌های مختلف یک مجموعه خودروسازی به شرح زیر قابل کاربرد می‌باشند:

نظافت عمومی تجهیزات و ماشین آلات تولید

تجهیزات و ماشین آلات موجود در بخش‌های مختلف یک مجموعه خودروسازی نیازمند یک برنامه نظافتی منظم و پیوسته می‌باشند. عدم نظافت و جمع آوری گرد و غبار، آلودگی و جرم قرار گرفته بر روی تجهیزات و دستگاه‌ها موجب انباشت این مواد در بخش‌های مختلف دستگاه به ویژه شیارها، محل اتصالات گردیده که خوردگی، فرسایش و استهلاک تجهیزات را به همراه دارد. همچنین نفوذ گرد و غبار و ذرات ریز به بخش های حساس و الکترونیک تجهیزات، دستگاه ها، تابلوهای برق و .. در طولانی مدت موجب اخلال در عملکرد بهینه دستگاه و در موارد حاد خرابی و از کارافتادگی آن خواهد شد. یک جاروبرقی صنعتی از قدرت و سرعت مکش کافی برای جمع آوری کامل آلودگی ها برخوردار بوده و انعطاف پذیری بالای دستگاه نظافت بخش‌های دور از دسترس یا دارای دشواری دسترسی تجهیزات و ماشین آلات را فراهم می‌نماید.

جمع آوری گرد و غبار ناشی از پرداخت و پولیش

جمع آوری کامل و پیوسته گرد و غبار حاصل از پولیش و پرداخت محصولات در یک مجموعه خودروسازی چالشی بزرگ در این صنعت می‌باشد. استنشاق پیوسته این مواد سلامت کارکنان و افراد حاضر در محیط را به خطر انداخته و همچنین انباشت آنها در بخش‌های مختلف ضمن کاهش سطح پاکیزگی عمومی محیط می‌تواند به اخلال در عملکرد بهینه دستگاه ها و تجهیزات تولید منجر گردد. استفاده از مکنده های صنعتی قدرتمند و در صورت نیاز غبارگیرهای صنعتی امکان مکش پیوسته این مواد را فراهم می‌نماید. جاروبرقی های صنعتی مناسب برای این کاربرد دارای سیستم های فیلتراسیون و نظافت فیلتر کارآمد می‌باشند و عملیات مکش را توسط یک خرطومی منعطف که مستقیما به تجهیزات پولیش و پرداخت متصل شده یا یک کانال یا خرطومی ثابت واقع در نزدیکی محل ایجاد گرد و غبار انجام می دهند.

جمع آوری ضایعات، براده‌ و تراشه حاصل از ماشین‌کاری قطعات

ساخت قطعات مختلف فلزی در یک مجموعه خودروسازی همراه با عملیات تراشکاری، جوشکاری، ماشین‌کاری می‌باشد که موجب ایجاد حجم قابل توجهی ضایعات، براده، تراشه و پلیسه خواهد شد. این ضایعات چگال بوده و بعنوان مواد ساینده و برنده عمل‌ می‌نمایند. جمع آوری سریع و باکیفیت این ضایعات در گرو استفاده از دستگاه های جاروبرقی یا مکنده دارای قدرت مکش بالا، سایکلون برای جلوگیری از آسیب دیدگی فیلتر و مخزن دارای ظرفیت مناسب می‌باشد. با توجه به وزن و حجم بالای آلودگی سهولت تخلیه مخزن در جاروهای مورد استفاده در این رده حائز اهمیت می‌باشد. در صورتیکه از دستگاه های عمل کننده همراه با مایعات و روغن‌های روان کننده استفاده می گردد، کاربرد جاروبرقی های ویژه دارای قابلیت مکش و جداسازی فاز جامد و مایع به بازیافت مایعات و مواد روغنی کمک خواهد نمود.

جمع آوری آوری مایعات و مواد روغنی

جمع آوری موضعی مایعات و مواد روغنی مورد استفاده در صنایع خودروسازی هم از بخش‌های مختلف دستگاه‌ها و تجهیزات تولید و هم از سطح زمین (مایعات ریخته شده) دارای اهمیت می‌باشد. جاروبرقی های صنعتی آب و خاک گزینه‌ای مناسب برای انجام این عملیات می‌باشند و کاربرد آنها به جمع آوری و حذف سریع و بهداشتی این مواد کمک نموده و نیروهای خدماتی را از تماس مستقیم با آلودگی های مایع و چرب بی نیاز می‌نماید.

واترجت صنعتی  -  شستشوی سطوح هموار و ناهموار 

واترجت دستگاهی مناسب برای حذف آلودگی‌های سرسخت به ویژه مواد چرب و روغنی، لایه آسیب دیده یا نامطلوب واقع بر سطح، رسوب و جرم جای گرفته در شیارها و خلل و فرج سطوح کف، قطعات یا تجهیزات می‌باشد که انجام عملیات شستشو را در مدت زمان بسیار کوتاه و با صرف آب و مواد شوینده کمتر امکان پذیر می نماید. یک واترجت از بخش‌های زیر تشکیل شده است:

• پمپ فشار قوی

• شلنگ فشار قوی

• تفنگی و لنس

• نازل

موتور الکتریکی، دیزلی یا بنزینی دستگاه انرژی مورد نیاز برای عملکرد پمپ فشار قوی واترجت را فراهم می نماید. این پمپ فشار آب ورودی را افزایش داده و آن را به داخل شلنگ فشار قوی هدایت می‌نماید.  آب پرفشار پس از عبور از شلنگ، تفنگی و لنس تحت یک زاویه مشخص( وابسته به نوع نازل) بر سطح پاشش شده و لایه نامطلوب را از آن جدا می‌نماید. استفاده از واترجت در صنایع دارای مزایای زیر می باشد:

• قدرت بسیار بالا در جدا نمودن لایه نامطلوب و سرسخت از سطح

• افزایش سرعت به میزان قابل توجه

• قابلیت خارج نمودن جرم، آلودگی و رسوبات از نواحی دارای دشواری دسترسی مثل خلل و فرج و شیارها

• کاهش میزان مصرف آب و مواد شوینده و سازگار با محیط زیست

• قابل کاربرد بر روی سطوح مختلف هموار و ناهموار

از یک دستگاه واترجت در بخش‌های مختلف صنعت خودروسازی به شرح ذیل می توان استفاده نمود:

شستشوی اتاق رنگ

سالن‌های رنگ در صنایع خودروسازی دارای سطوح کف مشبک می‌باشند. شستشوی این سطوح به دلیل ساختار مشبک و هم حجم قابل توجه رنگ سنگین قرار گرفته بر انها بسیار دشوار می‌باشد. استفاده از یک واترجت آب گرم همراه با نازل مناسب (اسکیتر) کارآمدترین گزینه ممکن برای انجام این عملیات چالش برانگیز خواهد بود.

شستشوی تجهیزات و ماشین آلات

شستشوی منظم و متناوب ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در بخش‌های گوناگون یک مجموعه خودروسازی و حذف جرم، آلودگی و رسوب قرار گرفته بر روی آنها لحاظ حفظ عملکرد بهینه دستگاه و حفظ بهداشت و سلامت عمومی محیط حائز اهمیت می‌باشد. همچنین در پاره ای موارد لازم است بخش‌های معینی از یک دستگاه تحت عملیات شستشو قرار گیرد. با توجه آلودگی‌های موجود بر روی سطح تجهیزات و ماشین الات صنایع خودروسازی غالبا از نوع مواد چرب و چسبنده می‌باشند، استفاده از دستگاه های واترجت آب گرم برای انجام عملیات به شکلی با کیفیت و موثر بسیار سودمند خواهد بود. 

شستشوی قطعات در مراحل تولید

شستشوی برخی از قطعات تولید شده محصول پیش از انتقال به مراحل بعدی تولید ضروری می‌باشد. مکانیزم به کار رفته در این مرحله، باید ضمن دارای بودن کیفیت بالا و قابلیت حذف کامل آلودگی ها، سرعت بالایی داشته و قطعه را سریعا برای انتقال به مراحل بعدی تولید آماده نماید. 

حذف آلودگی های موضعی عمیق 

قدرت بالای جریان آب خارج شده از یک واترجت صنعتی، همچنین قابلیت نفوذ آن در خلل و فرج، درزها، شیارها و نقاط دارای دشواری دسترسی امکان شستشوی سطوح هموار و ناهموار آغشته به انواع آلودگی‌های سرسخت را فراهم نموده و کمک می‌نماید عملیات شستشو با بالاترین کیفیت در کوتاه ترین زمان ممکن انجام گیرد.